กระทรวงยุติธรรม (ประเทศไทย) คืออะไร

กระทรวงยุติธรรม () เป็นหน่วยงานราชการส่วนกลางประเภทกระทรวงของไทย มีภารกิจเป็นหน่วยงานหลักของกระบวนการยุติธรรม ในการดำเนินการเพื่อพัฒนากฎหมาย และระบบบริหารจัดการของ กระบวนการยุติธรรมอย่างเป็นเอกภาพ โปร่งใส คุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชน ช่วยเหลือและให้ความรู้แก่ประชาชนทางกฎหมาย ป้องกัน ปราบปราม แก้ไข ฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด รวมทั้งป้องกัน แก้ไขปัญหาอาชญากรรมในสังคมและอาชญากรรมทางเศรษฐกิจ การฟื้นฟูกิจการของลูกหนี้ การบังคับคดีแพ่ง บังคับคดีล้มละลาย บังคับคดีทางอาญา บำบัดแก้ไขฟื้นฟูผู้กระทำผิด

ประวัติ

กระทรวงยุติธรรมก่อตั้งเมื่อ 25 มีนาคม พ.ศ. 2434 เดิมใช้ชื่อว่ากระทรวงยุตติธรรม¹ และมีการเปลี่ยนชื่อเป็นกระทรวงยุติธรรมในวันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2495² มีพระดุลยพากย์สุวมัณฑ์ (ปิ่ณฑ์ ปัทมสถาน) เป็นปลัดกระทรวงยุตติธรรมคนสุดท้ายดำรงตำแหน่งวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2492 ถึง 11 มีนาคม พ.ศ. 2495 และเป็นปลัดกระทรวงยุติธรรมคนแรกดำรงตำแหน่งระหว่างวันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2495 ถึงวันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2496³ และในวันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2496⁴ ได้มีการโปรดเกล้า สัญญา ธรรมศักดิ์ เป็นปลัดกระทรวงคนที่สอง

ต่อมาในวันที่ 29 มีนาคม พ.ศ. 2560 พระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559 มีผลใช้บังคับ ส่งผลให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม เป็นประธานคณะกรรมการคุมประพฤติ ปลัดกระทรวงยุติธรรมเป็นรองประธานกรรมการคุมประพฤติ⁵

หน่วยงานในสังกัด

ส่วนราชการ

1. สำนักงานรัฐมนตรี
2. สำนักงานปลัดกระทรวงยุติธรรม
3. กรมคุมประพฤติ
4. กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ
5. กรมบังคับคดี
6. กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน
7. กรมราชทัณฑ์
8. กรมสอบสวนคดีพิเศษ
9. สำนักงานกิจการยุติธรรม
10. สถาบันนิติวิทยาศาสตร์

หน่วยงานในบังคับบัญชารัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม

• สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด (สำนักงาน ป.ป.ส.)
• สำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (สำนักงาน ป.ป.ง.)

องค์การมหาชน

• สถาบันเพื่อการยุติธรรมแห่งประเทศไทย (องค์การมหาชน) เป็นองค์การมหาชนตามพระราบัญญัติองค์การมหาชน พ.ศ. 2542
• สถาบันอนุญาโตตุลาการ เป็นองค์การมหาชนตามพระราชบัญญัติเฉพาะ

ส่วนงานสนับสนุนพิเศษ องค์กรอิสระตามพระราชบัญญัติเฉพาะ คณะกรรมการป้องกันอาชญากรรมและช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ประชาชน เป็นคณะบุคคลคณะหนึ่งซึ่งปฏิบัติหน้าที่อย่างอิสระภายใต้ความกดดัน ภายใต้เงื่อนไขข้อกำหนดบางประการ จัดตั้งขึ้นเพื่อขอรับการสนับสนุนจากกระทรวงยุติธรรม มีหน้าที่ตามวัตถุประสงค์ที่ได้จัดตั้งขึ้น สนับสนุนอำนวยความยุติธรรม ซึ่งได้ปฏิบัติภารกิจเพื่อเมื่อความยุติธรรมให้กับประชาชนที่ไม่ได้รับความเป็นธรรมในกระบวนการยุติธรรมของการพิจารณาอรรถคดีในศาลทั่วราชอาณาจักรต่อโดยชำนาญการในด้านอาชญาวิทยาและอื่น ๆ ���กี่ยวกับการบริหารคลี่คลายคดีสำคัญต่างๆ สนับสนุนการอำนวยความยุติธรรม จัดทำเอกสารทางกฎหมายที่ใช้ทางศาลในคดีต่างๆให้กับประชาชนผู้ร้องขอและลงพื้นที่ค้นหาความจริงหรือพิสูจน์และรวบรวมจัดเตรียมหลักฐานร่วมกับผู้ที่เกี่ยวข้องในคดีต่างๆตามประสงค์ของผู้ร้องขอโดยเป็นไปตามข้อบังคับของหน่วยงานและองค์กรของตนอย่างเคร่งรัดเป็นต้น และอีกทั้ง มูลนิธิ สมาคม องค์กรอิสระ คณะบุคคล กลุ่มบุคคล และบุคคล ไม่ว่าในรูปแบบคณะกรรมการ คณะทำงาน ฯลฯ ที่เสนอโครงการเพื่อขอรับการสนับสนุนตามโครงการต่างๆที่ส่วนงานในกระทรวงยุติธรรมกำหนดแนวทางและหลักเกณฑ์ต่างๆ thumb|right|100px|200px|ภาพข้าราชการกองล่ามกระทรวงยุติธรรม

รายนามปลัดกระทรวงยุตติธรรม

1. พระยามโหสถศรีพิพัฒน์ (เชิญ ปริชญานนท์) พ.ศ. 2470 ถึง 1 มกราคม พ.ศ. 2478⁶
2. พระยากฤตราชทรงสวัสดิ์ (สุดใจ ไกรจิตติ) 1 เมษายน พ.ศ. 2479 ถึง 1 มีนาคม พ.ศ. 2481⁷
3. พระยาลัดพลีธรรมประคัลภ์ (วงษ์ ลัดพลี) 1 เมษายน พ.ศ. 2482 ถึง 16 มกราคม พ.ศ. 2484⁸
4. พระยารักตประจิตธรรมจำรัส (เขียน รักตประจิต) 17 มกราคม พ.ศ. 2484 ถึง 7 สิงหาคม พ.ศ. 2492
5. พระดุลยพากย์สุวมัณฑ์ (ปิ่ณฑ์ ปัทมสถาน) 8 สิงหาคม พ.ศ. 2492 ถึง 11 มีนาคม พ.ศ. 2495⁹

รายนามปลัดกระทรวง

• 1.พระดุลยพากย์สุวมัณฑ์ (ปิ่ณฑ์ ปัทมสถาน) 12 มีนาคม พ.ศ. 2495 - 22 มีนาคม พ.ศ. 2496¹⁰
• 2.ศาสตราจารย์ สัญญา ธรรมศักดิ์ 23 มีนาคม พ.ศ. 2496¹¹ถึง 30 กันยายน พ.ศ. 2501
• 3.ศาสตราจารย์ กำธร พันธุลาภ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2501¹² - 14 ตุลาคม พ.ศ. 2510
• 4.บรรจบ เสาวรรณ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2510¹³ - 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2514¹⁴
• 5.ศาสตราจารย์พิเศษ บัญญัติ สุชีวะ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2514¹⁵ ถึง 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2517¹⁶
• 6.ศาสตราจารย์ ประภาศน์ อวยชัย 1 ธันวาคม พ.ศ. 2517¹⁷ ถึง 31 ธันวาคม พ.ศ. 2519
• 7.ศิริ อติโพธิ 1 มกราคม พ.ศ. 2519¹⁸ ถึง 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2525¹⁹
• 8.ศาสตราจารย์พิเศษ โสภณ รัตนากร 1 มิถุนายน พ.ศ. 2525²⁰ - 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2527²¹
• 9.เธียร เจริญวัฒนา 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2527²² ถึง 30 กันยายน พ.ศ. 2528
• 10.สวัสดิ์ โชติพานิช 1 ตุลาคม พ.ศ. 2528²³ ถึง 1 ตุลาคม พ.ศ. 2533²⁴
• 11.ประมาณ ชันซื่อ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2533 ถึง 1 ตุลาคม พ.ศ. 2534²⁵
• 12.ประเสริฐ บุญศรี 2 ตุลาคม พ.ศ. 2534²⁶ ถึง 6 ตุลาคม พ.ศ. 2535
• 13.จรัญ หัตถกรรม 7 ตุลาคม พ.ศ. 2535 ถึง 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2535 (รักษาราชการแทน)
• 14.สุประดิษฐ์ หุตะสิงห์ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2535²⁷ - 24 เมษายน พ.ศ. 2537²⁸
• 15.กู้เกียรติ สุนทรบุระ 25 เมษายน พ.ศ. 2537²⁹ ถึง 1 ตุลาคม พ.ศ. 2540³⁰
• 14.สุประดิษฐ์ หุตะสิงห์ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2540³¹ ถึง 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542
• 16.สมชาย วงศ์สวัสดิ์ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2542 ถึง 30 กันยายน พ.ศ. 2548³²
• 17.จารุพงศ์ เรืองสุวรรณ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2548³³ ถึง 30 กันยายน พ.ศ. 2549
• 18.ศาสตราจารย์พิเศษ จรัญ ภักดีธนากุล 1 ตุลาคม พ.ศ. 2549³⁴ ถึง 1พฤษภาคม พ.ศ. 2551
• 19.ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.กิตติพงษ์ กิตยารักษ์ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2551³⁵ ถึง 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2557
• 20.พลตำรวจเอก ชัชวาลย์ สุขสมจิตร์ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2557³⁶ ถึง 30 กันยายน พ.ศ. 2558
• 21.ชาญเชาวน์ ไชยานุกิจ 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2557³⁷ ถึง 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2558 (รักษาราชการแทน)
• 21.ชาญเชาวน์ ไชยานุกิจ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2558³⁸ถึง 5 มิถุนายน พ.ศ. 2560³⁹
• 22.ศาสตราจารย์พิเศษ วิศิษฏ์ วิศิษฏ์สรอรรถ 6 มิถุนายน พ.ศ. 2560 ถึง 30 กันยายน 2564⁴⁰
• 23.พงษ์สวาท กายอรุณสุทธิ์ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2565 - ปัจจุบัน

วิกฤตตุลาการ พ.ศ. 2535

เมื่อปี พ.ศ. 2535 ไดเกิดวิกฤตตุลาการ โดย วสันต์ สร้อยพิสุทธิ์ ได้รับการแต่งตั้งจากผู้ชุมนุมประท้วงที่เป็นตุลาการให้เป็น โฆษกฝ่ายกบฏตุลาการ⁴¹ สืบเนื่องจากวันที่ 2 กันยายน คณะกรรมการตุลาการมีมติให้นาย ประวิทย์ ขัมภรัตน์ เป็นประธานศาลฎีกา ในการนี้ ประภาสน์ อวยชัย ได้ระงับมติดังกล่าวให้เหตุผลว่าเนื่องจากมีผู้เข้าประชุมไม่ครบองค์ประชุม ซึ่งนาย ประวิทย์ ขัมภรัตน์ ได้รับการสนับสนุนจาก โสภณ รัตนากร

และในวันที่ 3 ตุลาคม คณะกรรมการตุลาการ ได้มีมติ ให้ นาย ประเสริฐ บุญศรี เป็นปลัดกระทรวงยุติธรรม และ สวัสดิ์ โชติพานิช เป็นประธานศาลฎีกา ต่อมาวันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2536 คณะกรรมการกฤษฎีกาได้มีมติไม่เห็นด้วยกับการแต่งตั้ง ปลัดกระทรวงยุติธรรมและประธานศาลฎีกา ของ ประภาสน์ อวยชัย นำมาสู่การชุมนุมครั้งใหญ่ของผู้พิพากษาในวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2534 ที่แยกราชประสงค์⁴² ก่อนเลิกชุมนุมและรับมติคณะกรรมการตุลาการ⁴³

ดูเพิ่ม

• รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรมของไทย
• รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงยุติธรรมของไทย
• ปลัดกระทรวงยุติธรรมของไทย

อ้างอิง

แหล่งที่มาดั้งเดิม: ${vars.title} แบ่งปันกับ ใบอนุญาต Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0

Footnotes

1. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2484/A/1038.PDF ↩

2. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2495/A/016/313.PDF ↩

3. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2492/D/047/3915_1.PDF ↩

4. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2496/D/025/1659.PDF ↩

5. ↩

6. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2478/D/2883_1.PDF ↩

7. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2481/D/4160.PDF ↩

8. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2484/D/53.PDF ↩

9. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2492/D/047/3915_1.PDF ↩

10. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2492/D/047/3915_1.PDF ↩

11. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2496/D/025/1659.PDF ↩

12. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2501/D/079/2755.PDF ↩

13. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2510/D/111/2892.PDF ↩

14. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2514/D/024/729.PDF ↩

15. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2514/D/150/5.PDF ↩

16. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2517/D/204/4257.PDF ↩

17. มติคณะรัฐมนตรี ↩

18. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2519/D/034/418.PDF ↩

19. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2525/D/079/11.PDF ↩

20. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2525/D/079/18.PDF ↩

21. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2527/D/089/1.PDF ↩

22. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2527/D/108/6.PDF ↩

23. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2528/D/154/3.PDF ↩

24. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2533/D/217/8936.PDF ↩

25. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2534/D/200/11571.PDF ↩

26. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2534/D/209/4.PDF ↩

27. [http://www.cabinet.soc.go.th/soc/Program2-3.jsp?top_serl=68716&key_word=สุประดิษฐ์ หุตะสิงห์ &owner_dep=ยธ&meet_date_dd=01&meet_date_mm=01&meet_date_yyyy=2535&doc_id1=&doc_id2=&meet_date_dd2=31&meet_date_mm2=12&meet_date_yyyy2=2537 มติคณะรัฐมนตรี] ↩

28. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2537/D/046/3.PDF ↩

29. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2537/D/046/2.PDF ↩

30. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2540/D/078/9.PDF ↩

31. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2540/D/078/8.PDF ↩

32. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2542/D/101/1.PDF ↩

33. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2549/00184162.PDF ↩

34. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2549/D/127/6.PDF ↩

35. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2551/E/114/8.PDF ↩

36. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2557/E/225/24.PDF ↩

37. มติคณะรักษาความสงบแห่งชาติ 17 มิถุนายน 2557 ↩

38. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2559/E/001/18.PDF ↩

39. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2560/E/158/1.PDF ↩

40. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2560/E/158/2.PDF ↩

41. พลิกปูม “วสันต์ สร้อยพิสุทธิ์" ประธานศาล รธน.กับวลี“สีทนได้ค่ะ” : ขยายปมร้อน โดยทีมข่าวสำนักข่าวเนชั่น ↩

42. [http://prachatai.org/journal/2017/07/72372วิ กฤตตุลาการคือการขาดความชอบธรรมทางประชาธิปไตย] ↩

43. 365 วันปีแพะอาถรรพ์ ↩

หมวดหมู่