15 ค่ำ เดือน 11 คืออะไร

15 ค่ำ เดือน 11 เป็นภาพยนตร์ไทย ที่ออกฉายเมื่อ11 ตุลาคม พ.ศ. 2545 เป็นผลงานกำกับเรื่องแรกของ จิระ มะลิกุล เป็นภาพยนตร์ที่สร้างมาจากความเชื่อ ของชาวท้องถิ่นในแถบอีสาน เกี่ยวกับปรากฏการณ์บั้งไฟพญานาค ซึ่งเป็นการเรียกขานลูกไฟประหลาดสีชมพูจำนวนมาก ที่พวยพุ่งขึ้นจากลำน้ำโขง ในคืนวันออกพรรษา ซึ่งตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 ของทุกปี โดยลูกไฟนั้นไม่มีกลิ่น ไม่มีเสียง พุ่งขึ้นสูงประมาณ 20-30 เมตร แล้วก็หายไป โดยไม่มีการโค้งลงมา เช่นเดียวกับไฟที่เกิดจากพลุทั่วไป และเกิดขึ้นเป็นจำนวนไม่แน่นอน ในท้องที่อำเภอโพนพิสัย จังหวัดหนองคาย

15 ค่ำ เดือน 11 เป็นภาพยนตร์อื้อฉาวแห่งปี พ.ศ. 2545 ¹ เพราะถูกชาวหนองคายบางส่วนประท้วงเรียกร้องไม่ให้ฉาย หาว่ามีการบิดเบือนเนื้อเรื่องเกี่ยวกับบั้งไฟพญานาค ปรากฏการณ์ประหลาดที่มีลูกไฟผุดขึ้นจากลำน้ำโขงที่จังหวัดหนองคายในช่วงเทศกาลวันออกพรรษา มีความเชื่อแต่โบราณว่าพญานาค ซึ่งเป็นสัตว์ในนิยายปรัมปรา เป็นผู้จุดบั้งไฟเพื่อบูชาพระพุทธเจ้า ภาพยนตร์แสดงให้เห็นนักวิจัยที่ออกค้นหาสาเหตุ พบเงื่อนงำมากมาย อาทิ พยานที่เคยพบหรือร่องรอยการเลื้อย แต่ที่สุดก็ว่าระบุว่าเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติ ภาพยนตร์สื่อให้เห็นว่าบั้งไฟพญานาคเกิดจากฝีมือพระภิกษุ ซึ่งจำวัดอยู่ในวัดในฝั่งประเทศลาว โดยมอบหมายให้เด็กที่อาศัยอยู่ในวัดตั้งแต่เล็ก เป็นคนดำน้ำลงไปจุดพลุ โดยทำสืบทอดมาแต่โบราณเพื่อให้คนหันมาศรัทธาในพระพุทธศาสนา หลังจากมีโอกาสไปร่ำเรียนวิชาวิทยาศาสตร์ทางการ กีฬาใน กรุงเทพฯ ทำให้เด็กวัดไม่อยากกิจกรรมซึ่งตนเองคิดว่าหลอกลวงประชาชนอีกต่อไป ในปีสุดท้ายจึงปฏิเสธที่จะทำอีก สุดท้ายหลวงพ่อตัดสินใจทำด้วยตนเอง และถึงแก่มรณภาพในเวลาต่อมา และตอนจบของภาพยนตร์ซึ้งกินใจจนคนดูอาจคาดไม่ถึง และข้ออ้างของผู้กำกับ จิระ มะลิกุล ที่เรียกร้องให้ชาวหนองคายที่ประท้วงภาพยนตร์เรื่องนี้ ดูให้จบเรื่องก่อน

ภาพยนตร์ทำรายได้ 55 ล้านบาท²

เรื่องย่อ

เรื่องราวของบั้งไฟพญานาค มหัศจรรย์แห่งลุ่มแม่น้ำโขง ที่เกิดขึ้นกับชีวิตคนไทยในอำเภอโพนพิสัย จังหวัดหนองคาย ที่อยู่ห่างไกลจากกรุงเทพไปกว่าแปดชั่วโมง แต่ที่แห่งนี้ กลับมีสิ่งเร้นลับมหัศจรรย์ ที่เกิดขึ้นตรงกันทุกปี ในคืนวันออกพรรษา บั้งไฟพญานาค ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นนี้ กลายเป็นเรื่องที่โด่งดังไปทั่วโลก และยังไม่สามารถที่จะพิสูจน์ได้ว่า บั้งไฟพญานาค เกิดขึ้นจากน้ำมือของมนุษย์หรือเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ หรือเป็นพุทธบูชาของพญานาค จริงตามความเชื่อ และ ศรัทธาของชาวอีสาน ยังคงเป็นปริศนาที่ท้าทาย และรอคอยการพิสูจน์มาจนทุกวันนี้

กลุ่มพระทางฝั่งประเทศลาวที่ร่วมกันสร้างปฏิบัติการ "บั้งไฟพญานาค" ขึ้นมาด้วยจุดประสงค์ที่คงเรียกได้ว่า "เป็นความผิดโดยสุจริต" เพื่อคงไว้ซึ่งศรัทธาในพุทธศาสนา และเมื่อ คาน เด็กหนุ่มที่ หลวงพ่อโล่ ชุบเลี้ยงมาแต่เล็กแต่น้อย เกิดปฏิเสธที่จะร่วมวงในปฏิบัติการในปีนี้ด้วยเหตุผลที่ว่าโลกที่แท้จริงภายนอกนั้น วิวัฒนาการมันก้าวไกลเกินกว่าที่จะมานั่งหลอกคนแบบนี้ได้ แต่โลกใบที่ คาน บอก มันเป็นคนละโลกกับโลกของหลวงพ่อ โลกที่ความศรัทธายังคงเป็นปัจจัยหล่อเลี้ยงให้ทุกชีวิตดำเนินต่อไป ความขัดแย้งที่เกิดขึ้นมิได้หยุดอยู่แค่ความคิดของคนต่างฝ่ายที่คิดเห็นไม่เหมือนกัน แต่มันยังลามไปถึงความขัดแย้งระหว่างขอบเขตของการทำสิ่งที่เชื่อว่าเป็นการทำความดีและการหลอกลวง

รางวัล

<table> <thead> <tr class="header"> <th>ปี</th> <th>รายการ</th> <th>รางวัล/สาขา</th> <th>ผู้ได้รับการเสนอชื่อ</th> <th>ผล</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="พ.ศ._2546" title="wikilink">พ.ศ. 2546</a></td> <td><a href="รางวัลภาพยนตร์แห่งชาติ_สุพรรณหงส์_ครั้งที่_12" title="wikilink">รางวัลภาพยนตร์แห่งชาติ สุพรรณหงส์ ครั้งที่ 12</a></td> <td>รางวัลภาพยนตร์ยอดเยี่ยม</td> <td>จีเอ็มเอ็ม พิคเจอร์</td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>รางวัลผู้กำกับภาพยนตร์ยอดเยี่ยม</td> <td>จิระ มะลิกุล</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>ผู้แสดงนำชายยอดเยี่ยม</td> <td><a href="นพดล_ดวงพร" title="wikilink">นพดล ดวงพร</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>ผู้แสดงสมทบชายยอดเยี่ยม</td> <td>บุญชัย ใจลิ่ม</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>ผู้แสดงสมทบหญิงยอดเยี่ยม</td> <td><a href="บุญศรี_ยินดี" title="wikilink">บุญศรี ยินดี</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>บทภาพยนตร์ยอดเยี่ยม</td> <td>จิระ มะลิกุล</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>ถ่ายภาพยอดเยี่ยม</td> <td>สมบูรณ์ พิริยะภักดีกุล</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>ลำดับภาพยอดเยี่ยม</td> <td>ปาน บุษบรรณ</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>บันทึกเสียงและผสมเสียงยอดเยี่ยม</td> <td>นิพัฒน์ สำเนียงเสนาะ</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>ดนตรีประกอบภาพยนตร์ยอดเยี่ยม</td> <td>อมรพงศ์ เมธาคุณวุฒิ</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>เทคนิคการสร้างภาพพิเศษยอดเยี่ยม</td> <td>บริษัท โอเรียลทัลโฟสท์</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="พ.ศ._2546" title="wikilink">พ.ศ. 2546</a></td> <td><a href="รางวัลภาพยนตร์ไทย_ชมรมวิจารณ์บันเทิง_ครั้งที่_11" title="wikilink">รางวัลภาพยนตร์ไทย ชมรมวิจารณ์บันเทิง ครั้งที่ 11</a></td> <td>รางวัลภาพยนตร์ยอดเยี่ยม</td> <td>จีเอ็มเอ็ม พิคเจอร์</td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>รางวัลผู้กำกับภาพยนตร์ยอดเยี่ยม</td> <td>จิระ มะลิกุล</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>ผู้แสดงนำชายยอดเยี่ยม</td> <td><a href="นพดล_ดวงพร" title="wikilink">นพดล ดวงพร</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>ผู้แสดงนำชายยอดเยี่ยม</td> <td><a href="อนุชิต_สพันธุ์พงษ์" title="wikilink">อนุชิต สพันธุ์พงษ์</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>ผู้แสดงสมทบชายยอดเยี่ยม</td> <td>บุญชัย ใจลิ่ม</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>ผู้แสดงสมทบหญิงยอดเยี่ยม</td> <td><a href="บุญศรี_ยินดี" title="wikilink">บุญศรี ยินดี</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>บทภาพยนตร์ยอดเยี่ยม</td> <td>จิระ มะลิกุล</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>ถ่ายภาพยอดเยี่ยม</td> <td>สมบูรณ์ พิริยะภักดีกุล</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>ลำดับภาพยอดเยี่ยม</td> <td>ปาน บุษบรรณ</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>ดนตรีประกอบภาพยนตร์ยอดเยี่ยม</td> <td>อมรพงศ์ เมธาคุณวุฒิ</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>กำกับศิลป์ยอดเยี่ยม</td> <td>เอก เอี่ยมชื่น</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="พ.ศ._2546" title="wikilink">พ.ศ. 2546</a></td> <td><a href="รางวัลพระราชทานพระสุรัสวดี_ครั้งที่_26_ประจำปี_พ.ศ._2545" title="wikilink">รางวัลพระราชทานพระสุรัสวดี ครั้งที่ 26 ประจำปี พ.ศ. 2545</a></td> <td>ดนตรีประกอบภาพยนตร์ยอดเยี่ยม</td> <td>อมรพงศ์ เมธาคุณวุฒิ</td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>รางวัลภาพยนตร์ส่งเสริมสังคม-วัฒนธรรมและการท่องเที่ยว</td> <td>-</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="พ.ศ._2546" title="wikilink">พ.ศ. 2546</a></td> <td><a href="รางวัลแฮมเบอร์เกอร์อวอร์ดส์_ครั้งที่_1" title="wikilink">รางวัลแฮมเบอร์เกอร์อวอร์ดส์ ครั้งที่ 1</a></td> <td>รางวัลดนตรีและเพลงประกอบภาพยนตร์ยอดเยี่ยม</td> <td>อมรพงศ์ เมธาคุณวุฒิ</td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>รางวัลแผนการโฆษณาและประชาสัมพันธ์ภาพยนตร์ยอดเยี่ยม</td> <td>-</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>