งบประมาณแผ่นดิน คืออะไร

งบประมาณแผ่นดิน (budget) คือการประมาณการรายรับและรายจ่ายของภาครัฐหรือหน่วยงานต่างๆ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงแผนการเงินที่จะถูกใช้ในการดำเนินงานหรือโครงการต่างๆ งบประมาณแผ่นดินเป็นเครื่องมือสำคัญในการวางแผนและจัดสรรทรัพยากรทางการเงินให้เหมาะสมเพื่อให้โครงการหรือกิจกรรมดำเนินไปได้ตามเป้าหมายที่กำหนดไว้

งบประมาณแผ่นดินประกอบด้วยส่วนรายรับและส่วนรายจ่าย โดยส่วนรายรับจะประกอบด้วยเงินรายได้ที่พึงได้ อาทิเช่น ภาษีรายบุคคล ภาษีบริษัท ภาษีอากรหลังผลิตภัณฑ์และบริการ (VAT) ภาษีสรรพสามิต รายได้จากการขายทองคำ เงินรายได้รัฐวิสาหกิจ รวมถึงรายได้จากการกู้ยืมเงินต่างๆ

ส่วนรายจ่ายของงบประมาณแผ่นดินจะเป็นการจัดสรรเงินให้กับงานหรือโครงการต่างๆ อาทิเช่น การส่งเสริมเศรษฐกิจ การพัฒนาด้านสาธารณูปโภค การศึกษา การด้านการแพทย์ การเกษตร การป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย การด้านวัฒนธรรม ฯลฯ รายจ่ายอาจประกอบด้วยเงินจ้างงาน ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน การสนับสนุนโครงการ การจัดซื้อ-จัดจ้าง ฯลฯ

งบประมาณแผ่นดินมีบทบาทสำคัญในการควบคุมการใช้จ่ายของภาครัฐเพื่อความเป็นระเบียบและเพื่อประสิทธิภาพในการบริหารงานของหน่วยงานต่างๆ นอกจากนี้ยังเป็นเครื่องมือในการประเมินค่าจากการดำเนินงานของหน่วยงานปัจจุบัน เพื่อใช้ในการปรับปรุงแผนการเงินในภายหลัง