พระยายมราช คืออะไร

พระยายมราช หรือท่านแม่ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 8 ในราชวงศ์ศรีอยุธยา และเป็นประมุขของพระบาทสมเด็จพระอภิเดช พระยายมราชเกิดเมื่อปี พ.ศ. 2233 ในตำบลเมืองทุ่งสง อำเภออุตรดิตถ์ จังหวัดลำพูน

ท่านเป็นลูกสาวของพระยางามแดนมรดกและคุณลุงชาชินี และเป็นน้องสาวของพระเจ้ากรุงกฤษดำรงค์ ท่านได้รับการศึกษาและดูแลอย่างดีเลิศจากพระสงฆ์ที่วัดเก่าของหมู่บ้าน ท่านมีญาติที่มีชื่อเสียงมากมายในสังคมไทยยุคนั้น ทำให้ท่านได้เรียนรู้ถึงการปกครองและการทำงานของรัฐบาลอย่างละเอียดอ่อน

เมื่อท่านมาสิ้นสายเกิดเมื่อปี พ.ศ. 2297 ท่านได้รับสงเคราะห์ให้เป็นญาติกลายเป็นภรรยาของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระอภิเดช และถูกเสด็จให้เป็นแม่เจ้าของพระมหากษัตริย์ ท่านเสียชีวิตเมื่อวันที่ 15 มกราคม พ.ศ. 2320 สืบเนื่องมาจากป่วนพระเจ้าและป่วนพระองค์ในรัชกาลที่ 8 ที่เกิดขึ้นในวันที่ 2 ธันวาคมพ.ศ. 2310 ท่านเสียชีวิตอย่างสงบสุขในวัย 77 ปี

ท่านมีความสำคัญอย่างมากในการรักษามรดกด้านความเจริญของวัฒนธรรมไทย ท่านได้เสด็จให้สร้างพระราชวังเฉลิมพระเกียรติ และให้สร้างหอดูพระราชพิธีสงกรานต์และหอสมเด็จพระรัฐมนตรี ภายในพระราชวังด้วย ท่านยังเป็นผู้สนับสนุนงานศิลปวัฒนธรรม โดยเฉพาะในการส่งเสริมการเล่นน้ำไทยและการเล่นปันติสายไทย ที่เป็นศิลปะดั้งเดิมของไทย

ในปัจจุบัน สถานที่ตั้งได้รับการจัดงานอาศัยของพระยายมราชเป็นพื้นที่สำหรับการรวมตัวของกลุ่มเพื่อนสนิท และกิจกรรมทางธรรมะต่างๆ ที่ร่วมกันสร้างสรรค์ประดิษฐกรรมการทำบุญให้แก่ทุกภาคส่วนในสังคม