ยมบาล คืออะไร

ยมบาลคือการเป็นผู้ปกครองหรือควบคุมการปกครองในประเทศหรือพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่ง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อควบคุมสถานการณ์ที่ซับซ้อนหรือไม่เอาใจใส่ในสิ่งเดียวกัน ยมบาลส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นในสถานการณ์ฉุกเฉิน เช่น พลังงานธรรมชาติที่รุนแรง เช่น ประหลาดโรคระบาด การระบาดของการก่อการร้าย เหตุภัยธรรมชาติ เหตุการณ์ทางการเมืองที่ไม่ผ่านการเลือกตั้ง หรือสงคราม

ยมบาลมักจะมีการจำกัดสิทธิและเสรีภาพของประชาชน อาจมีการควบคุมสื่อมวลชน เฝ้าตรวจสอบและขัดขวางการเคลื่อนไหวของภาครัฐและภาคเอกชน การยึดครองทรัพย์สมบัติ และการใช้ความรุนแรงในการยับยั้งการประท้วง เพื่อให้การปกครองมีอำนาจและความคงสภาพ

แต่ยมบาลที่เกิดขึ้นในประเทศและพื้นที่ต่างๆอาจแบ่งออกเป็นหลายรูปแบบตามลักษณะของการควบคุม รวมถึงระยะเวลาที่ยมบาลอยู่อำนาจดังนี้

1. ยมบาลทั่วไป (General dictatorship): เกิดจากการเปลี่ยนแปลงรัฐประศาสนภาพผ่านการเกิดการประท้วงหรือสี่สิบ และระดมกำลังทหารเพื่อยึดอำนาจ ตัวอย่างของยมบาลทั่วไปได้แก่ หัวราชการสูงสุด ผู้ปกครองที่ครองอำนาจโดยไม่มีการเลือกตั้งหรือล่วงละเมิดสิทธิประชาชน เช่น ดิกเตเตอร์ มิลโอเวิค เงียร์

2. ยมบาลทางทหาร (Military dictatorship): เป็นยมบาลที่เกิดจากการเข้าครองอำนาจของกองทัพ ทหารหรือกองการันตีแห่งชาติ ซึ่งอาจก่อตัวในงานประชุมการปฏิรูปอย่างเร่งด่วนหรือผ่านการรัฐประหาร โดยทั่วไปจะไม่มีการเลือกตั้งหรือล่วงละเมิดสิทธิประชาชน ตัวอย่างของยมบาลทางทหารได้แก่ จันทร์เจ้าเก่า จอร์จ เองข์

3. ยมบาลเหล่ามิลิตารี (Military junta): เป็นรูปแบบของยมบาลทางทหารที่หลายกองการันตีมาเข้าครองอำนาจพร้อมกัน โดยที่บัญชาการทหารแต่ละผู้จะมีอำนาจในการตัดสินใจร่วมกัน ตัวอย่างของยมบาลเหล่ามิลิตารีได้แก่ ชาติและเจ้าชาย อันยอง จันทร์เกาหลี

4. ยมบาลทางบรรดาศักดิ์ (Oligarchic dictatorship): เป็นรูปแบบของยมบาลที่กลุ่มความร่ำรวยหรือครอบครองอำนาจสูงสุดในประเทศนั้นเข้าครองอำนาจโดยไม่มีการเลือกตั้งหรือสร้างการปลูกฝังอำนาจขึ้นมาโดยอย่างเป็นทางการ เช่น การปลูกฝังทางทัศนศึกษา การใช้เงินสนับสนุนการเลือกตั้ง ตัวอย่างของยมบาลทางบรรดาศักดิ์ได้แก่ พินโชประกาศกษัตริย์

ยมบาลส่วนใหญ่ถือว่าเป็นสถานการณ์ที่ไม่ดีสำหรับประชาชน เนื่องจากจำกัดสิทธิและเสรีภาพ ละเมิดสิทธิมนุษยชน และสร้างความไม่เสถียรในสังคม การอยู่ในช่วงยมบาลเป็นช่วงเวลาที่มีความไม่แน่นอนและท้าทายสำหรับประชาชนในการดำรงชีวิตประจำวัน