หม้อแปลง คืออะไร

หม้อแปลง (transformer) เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการแปลงค่าไฟฟ้าระหว่างระบบไฟฟ้า โดยมีหลักการทำงานคือการเปลี่ยนแปลงระดับแรงดันไฟฟ้าจากระดับหนึ่งไปยังระดับอื่นโดยไม่เปลี่ยนแปลงความถี่ของกระแสไฟฟ้า

หม้อแปลงทำหน้าที่แยกประเภทของการใช้งานได้ด้วยความแตกต่างของระดับแรงดันและที่ผู้ใช้ของหม้อแปลงไฟฟ้าได้ใช้ โดยอาจแบ่งได้เป็น 2 ประเภทหลัก ดังนี้

1. หม้อแปลงไฟฟ้าทนต่อการใช้งานทั่วไป (General Purpose Transformer): เป็นหม้อแปลงที่ออกแบบมาให้ใช้งานได้กับโหลดพลังงานทั่วไปที่ไม่เกินกำลังงานที่กำหนดไว้ จะทนทานต่อกระแสสูงสุดที่ประมาณ 150% ของกระแสวาดได้เป็นระยะเวลาสั้น ถ้าขึ้นตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์อาจทนทานต่อกระแสสูงสุดที่ 200% ของกระแสวาดได้เป็นระยะเวลาสั้น

2. หม้อแปลงไฟฟ้าทนต่อการใช้งานเฉพาะ (Special Purpose Transformer): เป็นหม้อแปลงที่ออกแบบมาให้ใช้งานได้กับโหลดพลังงานที่มีลักษณะเฉพาะ เช่น ความถี่สูง (High Frequency), ความถี่ต่ำ (Low Frequency), ตรงสัญญาณ (Exact Signal), อื่นๆ

หม้อแปลงไฟฟ้าจะประกอบด้วยพิกัด แท่นพลังงาน (Windings) ภายในหม้อแปลงมี Contact Points หรือ Terminal ที่ใช้สำหรับต่อสายไฟเข้าออก เป็นที่ต่อสายไฟภายในหม้อแปลง เค้าเส้นแลกเปลี่ยนแรงดันไฟฟ้าได้อัตโนมัติ

จุดเด่นของหม้อแปลงไฟฟ้าคือมีประสิทธิภาพในการทำงานสูง และมีความยืดหยุ่นในการปรับเปลี่ยนแรงดันไฟฟ้าได้ตามความต้องการ นอกจากนี้ ยังมีความปลอดภัยในการใช้งาน เนื่องจากหม้อแปลงภายในมีส่วนความร้อนที่ไม่สามารถถ่ายเทได้ภายนอก ทำให้ไม่มีเสี่ยงที่จะเกิดอัคคีภัยจากไฟฟ้ารั่วไหล

การติดตั้งหม้อแปลงไฟฟ้านั้นต้องทำการเลือกใช้หม้อแปลงที่มีค่าทนต่อกระแสสูงสุด (kVA) ให้เหมาะสมกับโหลดพลังงานที่ใช้งาน โดยหม้อแปลงจะมีที่ติดตั้งแตกต่างกันไปตามมาตรฐานการผลิตและติดตั้งที่สามารถรับมือกับพลังงานไฟฟ้าและสภาพการใช้งานภายในอาคารได้