มอดแป้ง คืออะไร

บทนำ

ศัตรูทางการเกษตร

มอดแป้ง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Tribolium castaneum เป็นแมลงศัตรูทางการเกษตรที่สำคัญ โดยปนเปื้อนในโกดังเก็บผลผลิตทางการเกษตร เช่น ข้าวสาร กาแฟ ข้าวโพด เผือก ถั่ว รวมถึงผลผลิตแปรรูป เช่น แป้ง บิสกิต พาสต้า เป็นต้น โดยตัวอ่อน และตัวเต็มวัย กินผลผลิตเป็นอาหารและเพิ่มจำนวนมาก มีการสร้างสารเคมีประเภทควิโนน ที่มีกลิ่นเหม็น สร้างความเสียหายกับผลผลิตเป็นอย่างมาก มอดแป้งมีการแพร่กระจายในโกดังเก็บผลผลิตของมนุษย์ทั่วโลก มูลค่าความเสียหายจากมอดแป้ง(และแมลงปีกแข็งชนิดอื่น)เฉพาะในประเทศสหรัฐอเมริกา มากกว่าหนึ่งพันล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปี ¹

สัตว์ทดลองเพื่อการศึกษาพันธุศาสตร์

มอดแป้งมีความสำคัญในการศึกษาทางวิทยาศาสตร์โดยเฉพาะสาขาพันธุศาสตร์ โดยเป็นโมเดลแมลงที่สำคัญรองจากแมลงหวี่ (Drosophila melanogaster) ทั้งนี้เพราะมีรูปแบบการเจริญของเอ็มบริโอ ที่คล้ายคลึงกับสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังอื่นๆมากกว่าแมลงหวี่ ปี ค.ศ. 2008 ข้อมูลจีโนมของมอดแป้งตีพิมพ์ในวารสาร Nature [2] สามารถเข้าไปใช้ข้อมูลได้ที่ฐานข้อมูล สามารถใช้เทคนิค RNAi ศึกษาหน้าที่ของยีนชนิดนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งสองเป็นเครื่องมือสำคัญที่ทำให้การศึกษาพันธุศาสตร์โดยใช้แมลงชนิดนี้ทำได้ง่าย

การปรับตัวเชิงวิวัฒนาการของมอดแป้ง

การปรับตัวของวงศ์ยีนรีเซพเตอร์รับสารเคมี (รีเซพเตอร์รับกลิ่นและรีเซพเตอร์รับรส)

มอดแป้งมียีนที่สร้างรีเซพเตอร์รับกลิ่น(odorant receptor)340 ยีน และรีเซพเตอร์รับรส (gustatory receptor)340 ยีน ถือว่าเป็นจำนวนที่มากเมื่อเทียบกับแมลงกลุ่มแมลงหวี่ (ประมาณ 60 ยีน) หรือกลุ่มผีเสื้อ (40-70 ยีน) ซึ่งอาจสัมพันธ์กับการปรับตัวเพื่อให้ใช้อาหารได้หลากหลาย และสามารถหาแหล่งอาหารได้กว้าง ยีนรีเซพเตอร์รับกลิ่นมีการแสดงออกต่างกันในตัวอ่อนและตัวเต็มวัย โดยตัวเต็มวัยมีจำนวนยีนแสดงออกมากกว่า และยีนที่แสดงออกในตัวอ่อนเกือบทั้งหมดแสดงออกในตัวเต็มวัยด้วย ²

อวัยวะเพื่อลดการเสียน้ำ

มอดแป้งมีอวัยวะที่ลดการสูญเสียน้ำจากทางเดินอาหาร ชื่อ cryptonephridial organ (ส่วนปลายของ malpighian tubules ที่เชื่อมกับส่วน hind gut) ทำหน้าที่ดูดน้ำกลับ มอดแป้งจึงดำรงชีวิตในสภาพที่แห้งแล้งมากได้ โดยอาศัยน้ำจากอาหารที่กิน ³

การทนทานต่อยาฆ่าแมลง

มีรายงานการดื้อยาฆ่าแมลงหลายชนิดของมอดแป้ง ได้แก่ malathion, carbaryl, lindane, phosphine และ pyrethrins ⁴ อาจสัมพันธ์กับการที่มอดแป้งมียีนที่เกี่ยวข้องกับการกำจัดสารพิษ (detoxificaiton) คือวงศ์ยีน Cytochrome P450 (CYP) มากถึง 134 ยีน ⁵

อ้างอิง

แหล่งที่มาดั้งเดิม: ${vars.title} แบ่งปันกับ ใบอนุญาต Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0

Footnotes

1. Richards S, Gibbs RA, Weinstock GM et al. (2008) The genome of the model beetle and pest Tribolium castaneum. Nature 452 (7190):949-955. doi:10.1038/nature06784 http://www.nature.com/nature/journal/v452/n7190/full/nature06784.html ↩

2. Engsontia P, Sanderson AP, Cobb M, Walden KKO, Robertson HM, Brown S (2008) The red flour beetle's large nose: An expanded odorant receptor gene family in Tribolium castaneum. Insect Biochemistry and Molecular Biology 38 (4):387-397. doi:http://dx.doi.org/10.1016/j.ibmb.2007.10.005 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18342245 ↩

3. Park Y, Beeman RW (2008) Postgenomics of Tribolium: Targeting the endocrine regulation of diuresis. Entomological Research 38 (2):93-100. doi:10.1111/j.1748-5967.2008.00143.x http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1748-5967.2008.00143.x/abstract ↩

4. Zettler LJ, Cuperusi GW (1990) Pesticide Resistance in Tribolium castaneum (Coleoptera: Tenebrionidae) and Rhyzopertha dominica (Coleoptera: Bostrichidae) in Wheat. Journal of Economic Entomology 83 (5):1677-1681 http://www.ingentaconnect.com/content/esa/jee/1990/00000083/00000005/art00005 ↩

5. ↩

หมวดหมู่