ชีวะ คืออะไร

ชีวะ เป็นคำย่อมาจากคำว่า "ชีวิตและอนาคต" ภาษาอังกฤษคือ "life and future" เป็นคำที่ใช้ในบริบททางทฤษฎีสังคมวิทยาและกฎหมาย เพื่ออ้างถึงสิทธิและความเป็นอยู่ของบุคคลในปัจจุบันและในอนาคต

การให้กำเนิดกับคำว่าชีวะเกิดขึ้นในปี 2514 จากความคิดเกี่ยวกับความเป็นอยู่ของบุคคลในอนาคตที่เป็นเนื้อหาหลักในการประชุมว่าด้วยความสามารถทางเศรษฐกิจแห่งชาติสหรัฐอเมริกา โดยมีวัตถุประสงค์ที่จะช่วยให้พลเมืองทุกคนมีสิทธิเท่าเทียมในการเข้าถึงความสดใสในทางเศรษฐกิจและสังคม โดยใช้การกระทำทางรัฐวิชชาชีพเพื่อพัฒนาคุณภาพของชีวิตของพลเมืองทุกคน นอกจากนี้ การเกิดของคำว่าชีวะยังเกิดจากแรงกดดันจากความต้องการให้เกิดการเท่าเทียมทางเพศ สิทธิเสรีภาพเชื้อสาย และสิทธิเท่าเทียมในการเข้าถึงการศึกษา และสิทธิในการเคลื่อนย้ายไปอยู่ในประเทศอื่นๆ

ทฤษฎีชีวะได้ถูกพัฒนาขึ้นโดยนักทฤษฎีสังคมวิทยาชาวอเมริกันชื่อว่าจอห์น โรลส์ ไวด์ชดเดียวกับปรัชญาของกลุ่มจอห์น เคนเนดีย์ ซึ่งเริ่มก่อตั้งในปี 1965 นับเป็นระบบการดำเนินชีวิตแบบใหม่ที่นำเข้ามาใช้ในการวางแผนและการพัฒนาศักยภาพในการยกระดับคุณภาพชีวิตของมนุษย์ โดยในทางการตลาด เรายังรู้จักกันในนามของทฤษฎีการดำเนินชีวิตยั่งยืน (sustainable livelihoods approach) ซึ่งเป็นแนวคิดที่ทำให้คนสามารถมีความสามารถในการเก็บตัวรอดเผื่ออยู่ในสังคมได้อย่างยั่งยืน

หลักความคิดของชีวะเกี่ยวข้องกับสิทธิเชิงกลยุทธ์ (strategic rights) และชีวะเชิงลงวัฒนธรรม (cultural livelihoods) โดยสามารถแบ่งสาขาของการพัฒนาชีวะออกเป็น 4 ส่วนสำคัญได้แก่ สิทธิเชิงกลยุทธ์ (economic livelihoods) สิทธิเมืองและสิทธิเชิงที่อยู่อาศัย (civil and political livelihoods) สิทธิเสรีภาพการภาษา สิทธิในการเลือกอยู่ในประเทศอื่นๆ และสิทธิประสานเสียง (social and cultural livelihoods) โดยทั้งนี้ทฤษฎีชีวะมีความสัมพันธ์กับกรอบการพัฒนา Millennium Development Goals (MDGs) ที่ได้รับการถวายพรในจุดประสงค์ของการพัฒนาที่ยั่งยืน